Obračun s prošlošću te metode i pojavni oblici historijskog revizionizma u Hrvatskoj i Srbiji bile su teme tribine koja je u utorak održana u Privrednikovom domu u Zagrebu.

- Revizionizam mnogo više govori o sadašnjosti nego o prošlosti - rekao je Hrvoje Klasić, historičar iz Zagreba, ističući da se revizionizam bavi prije svega nedavnom prošlošću za koju postoje sjećanja njenih učesnika.

- Iz hrvatske perspektive postoje tri osnovna područja revizionizma. Prvi je Drugi svjetski rata i u okviru toga odnos prema NDH i ustašama, kao i odnos prema antifašizmu i partizanima. Druga tema je Jugoslavija, odnosno hrvatsko pitanje, socijalizam i totalitarizam, ali i Josip Broz Tito, a treća rat 90-ih , kako njegov karakter, tako i zločini koji su u tom ratu počinjeni – istaknuo je Klasić.

Rekavši da je nakon 1945. nametnuto da povijest počinje od 1941., Klasić je naglasio da je isti proces nametnut 1990. te da se prošlost 40-ih gledala kroz prizmu 90-ih, pa su tako Jugoslavija, partizani i crvena zvijezda, koji su ranije imali pozitivnu ulogu, sotonizirani zbog rata.

Historičar s Filozofskog fakulteta u Zagrebu naglasio je i da sve dobro što je učinjeno u Jugoslaviji, kao što je npr. pružanje stanova i besplatnog obrazovanja, zbog čega je SFRJ 70-ih bila treća na svijetu po broju studenata, ne može poništiti pritiske prema istomišljenicima, ali ni da Bleiburg ne može poništiti partizansku borbu protiv fašizma. Rekao je i da historijski revizionizam uzima ono što mu odgovara, pa kad se Franju Tuđmana naziva disidentom, nitko ne postavlja pitanje kako je on postao general nakon 1945. i Golog otoka te kako je vršio razne funkcije do 1967. Ili kako to da je Andrija Hebrang stariji bio visoki rukovodilac u vrijeme obračuna s poraženim snagama.

- Nekad su škola, udžbenik i profesor bili autoriteti, danas su u tom smislu profesore zamijenili nogometaši, školu javni prostor, a udžbenike razni forumi ili časopisi kao što je ‘Vojna povijest’ - rekao je Klasić i citirao pohvalne tekstove o Francetiću ili ustaškim jedinicama iz tog časopisa, pa i o onoj koja je čuvala Jasenovac, pri čemu ni jednom riječju nije napisano što je Jasenovac bio.

Klasić je podsjetio i da su svi koji su protiv revizionističkih stavova u Hrvatskoj izloženi napadima, ističući da mu prijete na tjednoj bazi, od poruka do prozivanja na ulici.

- Ispada sa sam u Hrvatskoj problem ja, a ne oni koji su pokrali zemlju – dodao je.

Gost iz Novog Sada, historičar Milivoj Bešlin, naglasio je da se Drugi svjetski rata ne može gledati kroz sadašnju prizmu i da se zločinci i kolaboracionisti iz tog vremena u Srbiji rehabilitiraju kako bi se rehabilitirala nacionalistička politika 90-ih, slično kao i u Hrvatskoj. Naglasivši da je historija nauka sa svojim metodama i da ne bi smjela biti podložna slobodnoj interpretaciji, Bešlin je naveo da je ekskulpiranje Draže Mihajlovića i njegovih četnika započelo 1986. s knjigom Veselina Đuretića ‘Saveznici i jugoslovenska ratna drama’ u kojoj su kolaboracija i ratni zločini predstavljeni kao egzistencijalna dijalektika, a politike Milana Nedića, Dimitrija Ljotića i Draže Mihajlovića označene kao nastojanja očuvanja biološke supstance srpskog naroda.

- Tokom 90-ih u javnosti je provedena delimična revizija istorije, ali je nakon 5. oktobra 2000. nastala eksplozija revizionizma - rekao je Bešlin.

- Udžbenici su postali revizionistički u mnogo većoj meri nego 90-ih, a na osnovu njih u Skupštini Srbije pisana je nova istorija i doneti su zakoni u korist kolaboracionista i zločinaca - rekao je.

Rabota koju su započeli istoričari, a koja je nastavljena u udžbenicima, prelila se i na pravosuđe koje je počelo donositi odluke o rehabilitaciji, iako oni na koje se ona odnosila nisu bili suđeni ili osuđeni. A i te odluke pisane su s mnogo neistina - rekao je Bešlin i za primjer uzeo akte koji su se ticali kneza Pavla Karađorđevića, koji je 1946. označen kao krivac za zločine protiv mira, ali nije suđen.

- Taj dokument je ideološki kao i akt iz 2011., ali je barem faktografski tačan - rekao je Bešlin.

Zakonskim aktima četnici su u svojim pravim izjednačeni s partizanima, a Tadićev režim nastavio je s revizijom istorije u još većoj meri, donošenjem novih zakona. Uporedo s tim, vršena je i tiha rehabilitacija kvislinga, pa je šef SPS-a Ivica Dačić morao inzistirati da se iz zgrade Vlade ukloni fotografija Milana Nedića. S druge strane, u Skupštini Beograda između ostalih gradonačelnika visi slika Dragomira Dragog Jovanovića, šefa beogradske opštine i specijalne policije, jedne od najmonstruoznijih pojava u Srbiji 40-ih.

Govoreći o četničkim zločinima u Srbiji, spomenuo je masakre u selima Vranič kod Beograda i Drugovac kod Smedereva, počinjene od strane Avalskog korpusa koji je prije toga Mihajlović kritizirao za neaktivnost.

Naglasio je i da se od 2012., kad vlast preuzimanju Naprednjaci, smanjio pritisak na historičare i da se ne inzistira na reviziji historije, zaključivši da se danas može slobodno govoriti o fašizmu i antifašizmu 40-ih, ali i da u srpskom društvu još uvijek nije otvorena rasprava o fašizmu i antifašizmu 90-ih.

Publika, u kojoj su bili i diplomati iz Srbije na čelu s otpravnicom poslova Ambasade Republike Srbije Bosom Prodanović, pokazala je velik interes za temu, a bilo je i pojedinaca koji su imali nešto drugačije viđenje četnika koji, kako je morao naglasiti Klasić, nisu bili fašisti, ali nisu bili ni antifašisti, već su bili kolaboracionisti i zločinci.