U organizaciji Saveza Crnogoraca Hrvatske i KUD-a Montenegro – Montenegrina i prijatelja Crne Gore Beli Manastir, 3. u Velikoj većnici zgrade P+8 u Belom Manastiru, održana je manifestacija ‘Crna Gora moja postojbina’ u sklopu koje je održano predavanje posvećeno pedagogu, piscu i prosvetitelju Stevi Čuturilu. Predavanje je održala Anđelka Pavić, profesorica južnoslavenskih jezika i književnosti i predsednica KUD-a.

Za nepravedno zaboravljenog učitelja, profesorica Pavić prvi je put čula pre desetak godina u jednoj emisiji crnogorske televizije ali tome nije posvećivala veću pažnju sve do 2012. godine kada je u Beogradu Mileva Čuturilo, dugogodišnji sekretar Katedre za jugoslovensku književnost na filološkom fakultetu u Beogradu, predstavila knjigu ‘Stevo Čuturilo – pedagog, pisac, prosvetitelj’, autora Danice Kaća Čolović i Srđana Čolovića. Mileva Čuturilo je, nakon upoznavanja s Pavićevom, pozvala profesoricu u svoj kabinet i ne skrivajući zadovoljstvo zbog dolaska gošće iz Hrvatske, poklonila joj knjigu.

Bio je to prelomni trenutak nakon kojeg se Pavićeva ozbiljnije posvetila proučavanju lika i dela velikog prosvetitelja. Stevo Čuturilo rođen je 1846. godine u selu Dabar kod Otočca u Lici. Tokom pola veka je unapređivao i modernizovao prosvetu u Srbiji i okolnim zemljama. Pisao je bukvare, knjige iz pedagogije i metodike, psihologije i filozofije, a koliko je bio veliki prosvetitelj najbolje ilustruju brojke. Čuturilo je bio autor sedam udžbenika, a gotovo neverovatno zvuči podatak da je iz bukvara, koji je štampan 1878. godine i koji je bio u upotrebi bezmalo 50 godina, čitati i pisati naučilo čak 60 generacija, ili oko 30 miliona ljudi.

Ministarstvo prosvete na Krfu štampalo je 1916. godine ‘Bukvar za osnovne škole u Kraljevini Srbiji’ Steve Čuturila u 100.000 primeraka, kao prvu školsku knjigu koja je ugledala svetlost dana na tom grčkom ostrvu, i upravo su na tom bukvaru nepismeni srpski vojnici i ranjenici, dok su bili na fronti ili u pozadini, sticali pismenost.

Njegovi udžbenici bili su u upotrebi u Kneževini Crnoj Gori, Kraljevini Srbiji, Turskoj carevini (knjige štampane u Skoplju), Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca i u Kraljevini Jugoslaviji. Na nemački je preveo Mažuranićev ep ‘Smrt Smail age Čengića’, bio je idejni tvorac i prvi sekretar Društva Svetog Save i urednik lista ‘Glas Crnogorca’, a za zasluge prema narodu, dva puta je odlikovan Ordenom Svetog Save. Iako su udžbenici ovog velikog prosvetitelja iznjedrili brojne generacije i iako uspomena na njega još uvek živi u Crnoj Gori žalosno zvuči podatak da u regionu samo u Otočcu postoji jedan pisani dokument koji govori o njemu kao jednom od osnivača gradske knjižnice.

Stevo Čuturilo umro je u Novom Sadu 1939. godine, a sahranjen je na Novom groblju u Beogradu. Predavanje o velikom, ali gotovo potpuno zaboravljenom prosvetitelju, propraćeno je kraćim filmovima o znamenitostima Crne Gore i ulomcima iz njegovih dela. Pokrovitelji programa su bili Savet za nacionalne manjine Republike Hrvatske i Grad Beli Manastir.