U brošuri ‘Srpski pravoslavni krstovi u Osijeku’, koju je 2011. godine objavio Milorad Mišković, predsjednik Vijeća srpske nacionalne manjine Grada Osijeka, navodi se da je narodno predanje o prelasku rijeke Drave na Suvatovu kod Osijeka od strane patrijarha Arsenija Trećeg Čarnojevića, u vrijeme Velike seobe Srba 1690., sačuvao i zabilježio Osječanin Đorđe Gojković. ‘Kada je stari Patrijarh sa svojom pratnjom prolazio ovim krajem, po velikoj vrućini, svi ožedniše. Ali izvora vode u ovim nizinskim krajevima nigdje … Samo najednom stade kao ukopan konj, na kome je jašio stari Patrijarh, i pođe malo niže … ka izvoru ledene vode … Pratnja starog patrijarha podiže iznad samog izvora skroman drveni krst, kako bi i drugi znali … za izvor vode …’, stoji u brošuri. Suvatovo je inače blago brežuljkasto uzvišenje uz dravsku obalu na mjestu starog rimskog prijelaza između sela Nemetina i osječkog Donjeg grada. Milorad Mišković opisuje dalju sudbinu toga krsta:
- Prvobitni drveni krst zamijeniše pravoslavni Srbi mramornim krstom 1720. i posvetiše ga Sv. mučenicima Makavejima, koje Crkva slavi 14. avgusta. Tu je stajao do 16. februara 1915., kad je naredbom vojnih vlasti rastavljen i prenijet u crkveno spremište. Crkvena opština osječka krst je vratila na Suvatovo 1920., gdje je stajao do 2000. Tad je namjerno srušen, a tada su posječene i stoljetne lipe koje su rasle do njega. Tako srušen stajao je do 2016., kad je komisijski proglašen nepopravljivim, a onda se – zahvaljujući razumijevanju osječkog gradonačelnika Ivice Vrkića – krenulo u izradu replike od istarskog kamena zvanog kanfanar, koji je vrlo čvrst i kvalitetan. Replika je pomaknuta bliže kolniku osječke Vukovarske ulice, ograđena je ogradom od kovanog željeza, a pokraj nje postavljene su i dvije klupe te posađene lipe.
Prostor na kome se krst nalazi, s adresom Vukovarska 227c, uži je nego prvobitni jer su se komšije proširile i sjedne i s druge strane, a Čarnojevićev izvor, po kome se i krst zove, prvo je zapušten, a onda i zatrpan i danas ga više nema. Obnovu je financirao Grad Osijek iznosom od 105.000 kuna, kaže Mišković i dodaje:
- Mi smo htjeli još prošle godine, negdje u petom mjesecu, dok je osječki paroh bio prota Ratko Petrović, da ga osvetimo, ali tada nije bila ni ikona postavljena, a i strašno je nevrijeme bilo. Imam običaj reći da nas je Bog opomenuo što smo htjeli osvetiti krst bez ikone - zaključuje on.
Ove godine s prednje strane krsta postavljena je ikona Sv. mučenicima Makavejima, a sa zadnje ploča s ovakvim tekstom: ‘Krst srpskog patrijarha Arsenija III Čarnojevića podignut 1720. g. Obnovljen sredstvima grada Osijeka 2017. g. Zahvalna Srpska pravoslavna crkvena opština Osijek’.
Prošlog ponedjeljka, 13. avgusta, uoči praznika posvećenog Sv. mučenicima Makavejima, krst je osvetio nedavno ustoličeni episkop osječkopoljski i baranjski Heruvim s brojnim sveštenstvom iz svoje eparhije i u prisustvu brojnih osječkih vjernika i gostiju. Nakon osvećenja krsta, episkop Heruvim obratio se prisutnima prigodnom besjedom, a potom su se okupljenima obratili osječki paroh protojerej Aleksandar Đuranović, zamjenica osječkog gradonačelnika Žana Gamoš i zamjenica predsjednika VSNM-a Grada Osijeka Danijela Jovčić.
Potom su se okupljeni preselili u Hram Uspenija Presvete Bogorodice u osječkom Donjem gradu, gdje je održano večernje bogosluženje, a nakon toga uslijedio je svečani prijem u crkvenoj sali s prigodnim posluženjem. Na prijemu su pjesnici Milenko Vasiljević – Čiko iz Osijeka i Mihajlo Zečević iz Klise čitali svoje stihove posvećene Čarnojevićevom krstu.
