U okviru ovogodišnje proslave Dana Grada Belog Manastira, u konferencijskoj dvorani Etnološkog centra baranjske baštine, promovirana je knjiga ‘Baranjski dvostoljetni Thalijin hram I.: (kazališni identiteti)’ autorskog dvojca Daniele Taslidžić Herman i Davorina Taslidžića, koju su na 150 stranica izdali Zavod za baranjsku povjesnicu i Gradsko kazalište Beli Manastir.
Knjiga istražuje kazališni amaterizam u Baranji (od 1897. godine) i u Belom Manastiru (od 1927.) i završava s 1995. godinom. U budućem drugom dijelu obradiće se baranjski kazališni amaterizam od 1995. do današnjih dana. O knjizi su govorili Ivan Sajević, voditelj Gradskog kazališta mladih Vitez (BiH), recenzenti doc. dr. sc. Ivan Trojan i doc. dr. sc. Zlatko Đukić s Filozofskog fakulteta Osijek te autori.
Kazališni amaterizam u Belom Manastiru pokrenulo je Diletantsko pozorište, koje je rad započelo u nekad čuvenoj belomanastirskoj kafani ‘Vardar’, u kojoj su se tada održavale kinoprojekcije nijemog i zvučnog filma. Prva predstava ‘Šaran’ prikazana je 21. marta 1928. godine. Poslije Drugog svjetskog rata kazališni amaterizam njeguje se u okviru KUD-a ‘Jovan Lazić’, a 1960-ih godina seli se u prigradsko naselje Šećeranu. Između 1947. i 1950. odigrane su predstave ‘Pop Ćira i pop Spira’ Stevana Sremca i ‘Pokondirena tikva’ Jovana Sterije Popovića. Kasnije su igrane predstave ‘Ožalošćena porodica’ Branislava Nušića (1952) i ‘Čarlijeva tetka’ Tomasa Brandona (1956). Nekoliko godina potom belomanastirski amateri postigli su veliki uspjeh predstavom ‘Hasanaginica’ u režiji Stjepana Dobrića, koju su npr. izveli u belomanastirskom domu kulture i u ‘nedelju’, 12. novembra 1961. godine, proslavljajući time 15-godišnjicu osnutka i rada KUD-a ‘Jovan Lazić’ Beli Manastir. Na plakatu iz tog vremena ostale su zabilježene ‘ulazne cene od 50 do 150 dinara’.
Desetak godina kasnije osniva se u Belom Manastiru Centar za kulturnu djelatnost mladih Baranje, a u okviru njega pokreće se ‘Teatar 54300’. Predstavu ‘Rekvijem u kamenoj ulici’ (premijerno izvedenu 29. XI. 1971) napisao je i režirao Davorin Taslidžić. Godine 1972. odigrana je ‘Predstava Hamleta u selu Mrduša Donja’, kad u Beli Manastir dolazi vinkovački kazališni režiser Himzo Nuhanović… I tako su se iz decenije u deceniju mijenjali organizacioni oblici, a amaterizam je opstajao.
